Ἡ πολυπλοκότης τοῦ Τεκτονισμοῦ σήμερον

Σεβ\Διδ\,

Ἀπευθύνω πρὸς τὸ πρόσωπόν σας θερμὰς εὐχαριστίας διὰ τὴν ὅλως τιμητικὴν πρόσκλησιν, ὅπως δι’ ὑμῶν ἀπευθυνθῶ ἀπόψε πρὸς τοὺς ἐντιμοτάτους ἀδ\ἀδ\ τῆς ὑπὸ τὴν σφύραν ὑμῶν Σ\ παρουσιάζοντάς σας τεκτ\ μου τεμάχιον μὲ θέμα «Ἡ πολυπλοκότης τοῦ Τεκτονισμοῦ σήμερον».

Καὶ ἀναφέρομαι δὲ εἰς τὸν Τ\ μὲ τὸν σκοπὸν νὰ καταδείξω ἀκριβῶς τὸ πολυσχιδὲς καὶ πολυποίκιλον καὶ πολυμερὲς τοῦ θεσμοῦ ὑμῶν, ἐννοίας τὰς ὁποίας συνολικῶς ἐπιχειρῶ νὰ ἀποδώσω μετὰ τοῦ ὅρου «πολυπλοκότης». Διὰ νὰ Σᾶς εἰσάγω, Σεβ\Διδ\, εἰς τὴν σκέψιν μου, ἀρκεῖ νομίζω νὰ Σᾶς ἀναφέρω ὅτι μελετῶν ὡς νεόφυτος Τέκτων τὸ ἐν Ἑλλάδι ἐκδιδόμενον τεκτονικὸν περιοδικὸν «Διαβήτης» (ὄργανον τῆς Ἐ\Μ\Στ\τ\Ἑ\), ἀνέγνωσα καὶ ἕν ἄρθρον ἐμπείρου καὶ πολιοῦ ἀδ\, ὁ ὁποῖος οὔτε ‘λίγον, οὔτε πολὺ εἰσηγεῖτο διὰ τοῦ ἄρθρου του τὴν χρήσιν τοῦ ὅρου «Τεκτονική», ἀντὶ τοῦ συνήθους ὅρου «Τεκτονισμός».

Ἤδη λοιπὸν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ νομίζω πὼς καταφαίνεται ἡ πολυπλοκότης τοῦ Θεσμοῦ ἡμῶν, ἐφόσον καὶ ἐπὶ αὐτῆς ταύτης τῆς ὀνοματοδοσίας του δὲν δυνάμεθα νὰ ἀνακοινώσωμεν  ὅτι ἔχομεν καταλήξει (ὁμιλῶ σαφῶς περὶ τῶν ἑλληνοφώνων ἀδ\). Παρεμπιπτώντως τὸ σκεπτικὸν τοῦ ἐμπείρου ἐκείνου ἀδ\ ἐστηρίζετο ἐπὶ ὅλως λογικῶν ἐπιχειρημάτων. Ἔλεγεν δήλα δὴ ὅτι εἰς τὴν ἑλληνικὴν γλώσσαν πάσαι αἱ εἰς «–ισμος» καταλήγουσαι λέξεις καταδεικνύουν φιλοσοφικόν τι σύστημα ἢ θρησκευτικὸν ὀργανισμόν οἱ ὁποῖοι μετ’ ἐπιτάσεως ἰσχυρίζονται ὅτι κατέχουν τὴν μόνην καὶ ἀπόλυτον Ἀλήθειαν. Ἢ ἄλλοτε καταδεικνύουν τρόπον ζωῆς καὶ συμπεριφορὰν ἀπόλυτον. Ἐφ’ ᾧ καὶ ἡ κατάληξις -ισμὸς τείνει νὰ λάβει ἐνίοτε καὶ ἀρνητικὴν χροιάν. Παραδείγματα πλείστα ὅσα: (θετικά) σοσιαλισμός, χριστιανισμός, φιλελευθερισμός, μανιερισμός, ἀλτρουϊσμός, οὐμανισμός, ἀλλὰ καὶ (ἀρνητικά) κομμουνισμός, καπιταλισμός, κρατισμός, ἰσλαμισμός, ρατσισμός, σταλινισμός, κανιβαλισμός (!)... Ἀντιθέτως, συνέχιζεν ὁ λόγιος ἐκεῖνος ἀδ\, ὁ Τ\ ΔΕΝ συνδέεται ἐπ’οὐδενὶ μὲ ἀπολύτους διδασκαλίας ἢ καταναγκασμὸν τῆς σκέψεως. Μάλιστα ἐπειδή, καθὼς ἔγραφεν, ἀρχικῶς ὑπῆρξεν συντεχνία τεχνιτῶν καὶ τέχνη, ὅπως ἡ γλυπτική, ἡ μουσική, ἡ ζωγραφική, ἡ πλαστική, διὰ τοῦτο μᾶλλον θὰ ἔπρεπε νὰ τὴν ἀποκαλοῦμεν «Τεκτονική» (τέχνη), τὸ ὁποῖον ὡς ἐκ τούτων εἶναι πλέον εὔηχον καὶ δόκιμον τοῦ ἐνδεχομένως παρεξηγησίμου Τεκτονισμός…

Ἦταν μόλις τότε, Σεβ\Διδ\, κατὰ τὴν ἀρχὴν τῆς Τεκτονικῆς μου ἐμπειρίας, ὅταν ἤρχισα ἐν σπέρματι νὰ συνειδητοποιῶ πὼς ὁ τεκτονισμὸς δὲν εἶναι – φυσικά – δογματικός καὶ ἀπόλυτος. Πὼς τελικῶς πρόκειται περὶ ἑνὸς πολυπλόκου καὶ πολυσυνθέτου, παγκοσμίου φαινομένου, τὸ ὁποῖον ὅλοι ἡμεῖς εὐτυχῶς συναποτελοῦμεν (;), ἐπιτυχῶς ὑπηρετοῦμεν (;) καὶ τοῦ ὁποίου ἀπὸ κοινοῦ τοὺς καρποὺς δρέπομεν (;) καὶ προνομιακῶς νεμόμεθα. Μάλιστα εἰς ἕν ἐκ τῶν ἀρχαιοτέρων τυπικῶν, εἰς τὸ Τυπικὸν τῆς Ἀμίλλης (Emulation Ritual), ἐν χρήσει κυρίως εἰς τὴν Ἀγγλίαν, εἰς τὴν τελετὴν διελεύσεως Μαθητοῦ εἰς τὸν βαθμὸν τοῦ Ἑταίρου, ἀναφέρεται ῥητῶς πὼς ἡ «τεκτονική» εἶναι «ἰδιόμορφον σύστημα ἠθικῆς καλυπτόμενον δι’ ἀλληγοριῶν καὶ ἀποκαλυπτόμενον διὰ συμβόλων». Τοῦτος ὁ ἀρχαῖος ὁρισμὸς εἶναι πράγματι γενικότατος καὶ μᾶλλον ἐγείρει ἐρωτήματα, παρὰ λύει ἀπορίας. Πάντως ἐκ τοῦ ὁρισμοῦ τοῦτου καθίσταται σαφὲς ὅτι ὁ τεκτονισμὸς πολλὰ δύναται νὰ προσφέρει εἰς τὰ μέλη του, συνήθως ὅμως δὲν προσφέρει ἀπαντήσεις!

Καὶ εἰς τὸ σημεῖον αὐτὸ εἶναι ποὺ - κυρίως οἱ νεώτεροι τεκτονικῶς ἀδ\ἀδ\ - θὰ διερωτηθοῦν διατὶ λέγω ὅτι ὁ τεκτονισμὸς δὲν προσφέρει ἀπαντήσεις. Μὰ διότι ὁ τεκτονισμός, σεβόμενος τὴν προσωπικότητα τοῦ κάθε καλῆς θελήσεως ἀδ\, προξενεῖ πλῆθος ἐρεθισμάτων στοὺς ἀδ\ἀδ\, ἀποφεύγων νὰ προσφέρει «μασημένη τροφή» καὶ κάμνοντας δεκτὴν πάσαν λογικὴν ἄποψιν ἐλευθέρως ἐκφραζομένην, ἐντὸς τῶν δεδομένων ὁρίων τοῦ τάγματος. Ἀλλιῶς εἰπωμένο: Ἀξίαν δὲν ἔχουν οἱ ἀπαντήσεις, ἀλλ’ ἡ ἀναζήτησις τῶν κατὰ καιροὺς ὁρθῶν ἀπαντήσεων (πρβλ. καὶ ποίημα Κων. Καβάφη, Ἰθάκη). Ἀκριβῶς αὐτὸ ἐννοούμεν, ὅταν ἀναφερόμεθα εἰς τὴν χιλιοειπωμένην ἔννοιαν τοῦ «ἀποσυμβολισμοῦ». Σαφῶς ὑπάρχουν κατευθυντήριοι γραμμές, ὅπως ὁ λόγος, ἡ ἐργασία, ἡ ἐπιστήμη – γνώση, ὁ θάνατος, τὸ Θεῖον, τὰς ὁποίας συνεισφέρει ἐμπειρικῶς, θεωρητικῶς καὶ πρακτικῶς ὁ Τ\ εἰς τὸν διαρκῶς μαθητεύοντα Τέκτονα διὰ μέσου τῶν Τυπικῶν τῶν μυήσεων κυρίως.

Ἀπὸ τὴν στιγμήν, λοιπόν, κατὰ τὴν ὁποίαν συνομολογήσαμεν τὴν πολυπλοκότητα τοῦ Τ\, δὲν μένει εἰς τὸ παρὸν τεμάχιον παρὰ νὰ συνεισφέρει, ἀκροθιγῶς συνεχῆ, καταλυτικὰ παραδείγματα αὐτῆς τῆς πολυπλοκότητος. Ὥστε νὰ δοθεῖ χῶρος καὶ χρόνος συζητήσεως εἰς τὴν ἀκολουθούσαν τὰς ἐργασίας μας ἀδελφικὴν τράπεζαν. Καὶ ἂς δοῦμε τὴν συνολικὴν εἰκόνα μὲ τὴν σειράν.

Περὶ τοῦ ποιοὶ εἶναι οἱ Τέκτονες, ἔχομεν ἀρχικῶς τὸν ἱστορικὸν διαχωρισμὸν εἰς χειρώνακτας καὶ ἀποδεκτούς. Εἶναι γνωστὸν ὅτι ἡ ὀργάνωσίς μας ἤρξατο τὴν λειτουργίαν της ὡς κλειστὴ συντεχνία, πρὸς ἀλληλοβοήθειαν τῶν ἀδελφῶν τεκτόνων διαφύλαξιν καὶ διασφάλισιν τῶν μυστικῶν τῆς τέχνης. Ὑπῆρχεν δὲ καὶ ἱεραρχία αὐστηρά, μαθητείας, άποτελουμένη ἀπὸ τοὺς (ἀνειδικεύτους) ἐργάτας (μαθητάς, τσιράκια), τεχνίτας (ἑταίρους, καλφᾶδες) καὶ δασκάλους τῆς τέχνης (Διδασκάλους, Μάστορες). Σὲ μεταγενέστερον χρόνον ἤρχισαν νὰ γίνονται δεκτοὶ καὶ μὴ τεχνῖτες ὡς μέλη τῆς συντεχνίας. Αὐτοί (ἀριστοκράτες, ἔμποροι, ἰατροί, δικηγόροι, διανοηταί, ἐπιστήμονες), ἀναζητοῦντες κυρίως χῶρον ἐλευθέρας καὶ ἀβιάστου, πλῆν συνομωτικῆς, ἀνταλλαγῆς ἀπόψεων, διέγνωσαν τὴν δυνητικὴν φιλοσοφικὴν ἀξίαν τῶν ἐργαλείων κάθε τάξεως μαθητείας, ἐὰν αὐτὰ ἐξελαμβάνοντο ὡς σύμβολα ἐσωτερικῆς καὶ κεκρυμένης ἀληθείας. Οὕτω σήμερον ἡμεῖς ἀναφερόμεθα εἰς τοὺς ἑαυτούς μας ὡς εἰς ἀποδεκτοὺς ἢ ἀποδεδεγμένους Τέκτονας.

Περὶ τοῦ πόσοι εἶναι οἱ βαθμοὶ ἐν τῷ Ἐλευθεροτεκτονισμῷ. Ἀρχικῶς ἐγίνετο λόγος περὶ δύο μόνον βαθμῶν: τοῦ μαθητοῦ - ἐργάτου καὶ τοῦ ἑταίρου - τεχνίτου. Ὁ ἑκάστοτε πρόεδρος τῆς συντεχνείας ἦτο ἰσόβιος καὶ ἦτο ὁ διδάσκαλος – μάστορας (ἐκ τοῦ βυζαντινοῦ Μαΐστωρ). Βραδύτερον ἐφηυρέθη, μαθαίνωμεν ἐσχάτως, ὁ τρίτος βαθμὸς τοῦ Διδασκάλου Τέκτονος μετὰ τοῦ συνοδεύοντος αὐτὸν Τεκτ\ μύθου. Ὁ παλαιὸς διδάσκαλος, ἀπεκλήθη τώρα Σεβάσμιος Διδάσκαλος καὶ ἐγένετο ἀξίωμα αἱρετὸν ἐν τῇ Στοᾷ. Σὲ ὁρισμένα μάλιστα Τυπικά, ὁ ἐκλεγμένος καὶ μέλλων νὰ ἐγκατασταθῇ Σεβάσμιος δέχεται ἰδίαν μύησιν (λέξεις καὶ χειραψίας) εἰς τελετὴν σύντομον παρισταμένων μόνον πρώην ἐγκατεστημένων Σεβασμίων. Σήμερον παγκοσμίως οἱ Τ\ ἀποδεχόμεθα ὅτι ὁ Τ\ ἀποτελεῖται ἐκ τριῶν καὶ μόνον βαθμῶν, μαθητοῦ, ἑταίρου καὶ διδασκάλου. Ὀνομάζομεν δὲ τὰς εἰς τοὺς τρεῖς αὐτοὺς βαθμοὺς ἐργαζομένας Σ\Στ\ «Κυανοῦν» ἢ «γαλάζιον» Τ\ (ὡς δὲ ἅπαντες βλέπετε τὸ γαλάζιον χρώμα ἐπικρατεῖ).

Ὅμως ἤδη ἀπὸ τοῦ 18^ου αἰῶνος ἀρχίζει ἡ ἐφεύρεσις καὶ δημιουργία καὶ ἐπιγενομένων, ὅπως τὰ ἀποκαλοῦμεν, τεκτονικῶν σωμάτων, τὰ ὁποία παρέχουν περαιτέρῳ «βαθμούς». Ὅταν κάμνωμεν λόγον περὶ τοῦ τρόπου αὐξήσεως Φωτὸς τῶν ἀδ\ἀδ\Τ\μετὰ τὸν τρίτον βαθμόν, τότε ὁμιλοῦμεν περὶ Τύπων. Οὕτω εἰς τὸν λεγόμενον Σκοτικὸν Τύπον (Scottish Rite) (γνωστὸν ἐν Ἑλλάδι καὶ ὑπὸ τὴν ὀνομασίαν «τὰ Φιλοσοφικά») ὑπάρχουν σήμερον 30 βαθμοὶ πλέον τῶν τριῶν πρώτων. Οἱ βαθμοὶ αὐτοὶ χωρίζονται εἰς ἕξ τάξεις: Βαθμοὶ 4^ος – 14^ος ἀπονεμόμενοι εἰς Στ\ Τελειοποιήσεως. Βαθμοὶ 15^ος – 18^ος ἀπονεμόνενοι ὑπὸ Μ\Περιστυλίων. Βαθμοὶ 19^ος – 30^ος ἀπονεμόμενοι εἰς «Ἀρείους Πάγους». Βαθμοὶ 31^ος, 32^ος καὶ 33^ος ἀπονεμόμενοι ὑπὸ τοῦ Ὑπ\(Μ\) Σ\ «τοῦ 33^ο καὶ τελευταίου βαθμοῦ».

Ἀντιστοίχως καὶ ἐκ παραλλήλου, εἰς τὸν Τύπον τῆς Ὑόρκης (York Rite) ἀποδίδονται σήμερον 10 βαθμοὶ ἐπιπλέον τῶν τριῶν πρώτων, ἧτοι τέσσαρες βαθμοὶ Περιστυλιακοῦ Τ\ (ἐν οἷς καὶ οἱ βαθμοὶ τοῦ Διδασκάλου τοῦ Σήματος – Mark Master καὶ τοῦ Ἑταίρου τῆς Βασιλικῆς Ἀψίδος – Royal Arch Fellow), τρεῖς βαθμοὶ Κρυπτικοῦ Τ\ καὶ τέλος τρεῖς βαθμοὶ Ἱπποτικοῦ Τ\ (ἐν οἷς καὶ οἱ βαθμοὶ Ἱπποτῶν τῆς Μάλτας καὶ Ἱπποτῶν τοῦ Ναοῦ). Ἐνδιαφέρον παρουσιάζει ἡ παρατήρησις ὅτι ὁ Τύπος τῆς Ὑόρκης ἐμφανίζει μικρὰς διαφορᾶς κατὰ τὴν ἐφαρμογήν του εἰς τὸ Ἠνωμένον Βασίλειον καὶ εἰς τὰς Ἠνωμένας Πολιτείας τῆς Ἀμερικῆς, ἐνῷ εἰς τὴν Ἑλλάδα ἔχει ἱδρυθεῖ καὶ ἀναγνωρίζεται παγκόσμιον ἱπποτικὸν τάγμα βυζαντινῆς ἐμπνεύσεως. Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι οἱ πρὸς ἀνύψωσιν εἰς τοὺς Ἱ\βαθμοὺς ὁρκίζονται πρῶτον πίστην εἰς τὸν Ἰησοῦν Χριστόν (κἄτι τὸ ὁποῖον συμβαίνει ἤδη ἀπὸ τοῦ πρώτου βαθμοῦ εἰς τὸν σκανδιναβικὸν Τ\)!

Δεκάδες ἄλλοι Τύποι ἐπιγενόμενων βαθμῶν ὑπάρχουν παγκοσμίως. Ἕνας ὅμως ἀκόμη θεωρεῖται κανονικός, ἂν καὶ μὴ δημοφιλὴς εἰς τοὺς ἀνὰ τὸν Κόσμον ἀδ\ἀδ\, πρόκειται περὶ τοῦ αἰγυπτιακῆς ἐπιρροῆς Memphis - Misraim, ἀποδίδοντος ἐν συνόλῳ 99 βαθμούς! Κομβικῆς σημασίας ἐδῶ εἶναι ἡ παρατήρησις ὅτι ἀνὰ τὸν Κόσμον οἱ τρεῖς πρῶτοι καὶ κύριοι βαθμοὶ διοικοῦνται καὶ ἀνήκουν εἰς τοπικὰς «ὁμοσπονδίας», τὰς γνωστὰς μας Μ\Στ\. Αἱ Μ\Στ\ συνήθως ἀναγνωρίζουν ὡς ὁλοκληρωμένον καὶ κανονικὸν τέκτονα τὸν φέροντα τὸν τρίτον βαθμόν, τοῦ Διδασκάλου.

Καὶ ἐδῶ ἐντοπίζει πολυμορφίαν ὁ μελετητὴς τοῦ Τ\, ἐφόσον, ἐνῷ αἱ ἀνὰ τὸν Κόσμον Μ\Στ\ διακηρύσσουν ὡς τέλειον Τ\ τὸν φέροντα ἤδη τὸν τρίτον βαθμόν, τοῦ Διδασκάλου, σχεδὸν ἅπασαι αἱ Μ\ καὶ Ἠ\Μ\Στ\ τοῦ ἀγγλοσαξωνικοῦ - καὶ ἀρχαιοτέρου - Τ\ (τοῦ ἐν Ἀμερικῇ καὶ Εὐρώπῃ καὶ ᾨκεανίᾳ), ναὶ μὲν θεωροῦν τὸν τρίτον βαθμὸν ὡς τὸν τελευταῖον τοῦ Τ\, πλῆν ὅμως ὁλοκληρωμένον καὶ πλήρη Τ\ θεωροῦν μόνον τὸν λαβόντα ἤδη τὸν βαθμὸν ἢ Τάξιν τοῦ Τ\ Ἑταίρου τῆς Βασιλικῆς Ἀψίδος (Royal Arch), ὅπου ἐπιπλέον ἀποκαλύπτεται καὶ ἡ ἱερὰ μυστικὴ Λέξις τοῦ Τ\ μύθου τοῦ τρίτου βαθμοῦ. Πλήρης καὶ οὐχὶ ὑποκατάστατον αὐτῆς, ὅπως ἐκ τῶν Τυπικῶν μας γνωρίζομεν ὅτι συμβαίνει εἰς τὸν τρίτον βαθμόν. Ἐπιπροσθέτως, παρ’ ὅτι ἡ Τάξις τῆς Βασιλικῆς Ἀψίδος εἰς τὸν ἀγγλοσαξωνικὸν Τ\ ἔχει θεωρητικῶς ξεχωριστὴν διοίκησιν καὶ λογίζεται ἐπιγενόμενον Τ\ σώμα, μὴ ἀνῆκον εἰς τὸν Κυανοῦν Τ\ (ἐκεῖ ἄλλωστε (Β\Ἀ\) ἐπικρατεῖ τὸ ἐρυθρὸν χρώμα), ὡστόσον αἱ διοικήσεις τῶν δύο σωμάτων φυσικῶς συμπίπτουν εἰς τὸ αὐτὸ πρόσωπον. Ὥστε ὁ Δοῦξ τοῦ Κέντ ἐν τῷ Ἠνωμένῳ Βασιλείῳ εἶναι ταυτοχρόνως Μ\Δ\ τῆς Ἠ\Μ\Στ\ τῆς Ἀγγλίας, ἀλλὰ καὶ Μ\Ἑτ\ τῆς τάξεως τῆς Βασιλικῆς Ἀψίδος τῆς Ἀγγλίας!

Καὶ τοῦτο συμβαίνει ἐνῷ παντοῦ ἀνὰ τὸν Κόσμον αἱ Μ\Στ\ ἀναγνωρίζουν τὰ ἐπιγενόμενα τεκτονικὰ σώματα ὡς κανονικὸν Τ\, ἔχοντας ἀνταλλάξει μετ’ αὐτῶν καὶ χάρτες ἀμοιβαίας ἀναγνωρίσεως καὶ συνεργασίας (τὰ γνωστὰ Κονκορδάτα), πλῆν ὅμως αἱ ἑκάστοτε διοικήσεις τῶν δύο σωμάτων εἶναι πάντοτε διακριταὶ καὶ ἀπολύτως κεχωρισμέναι. Μὲ τὴν ἀναφερθείσαν ἤδη ἐξαίρεσιν τῆς Β\Ἀ\ ἐν τῷ ἀγγλοσαξωνικῷ Τ\. Σαφῶς δὲ τὰ ἐπιγενόμενα, οἱ ἑκάστοτε Τύποι ἢ Τάξεις, ἐξαρτῶνται ἀπολύτως ἐκ τῶν Μ\Στ\, καθόσον ἐξ αὐτῶν ἀντλοῦν πάντοτε τὰ νέα των μέλη ὡς κανονικοὺς τέκτονας.

            Εἰς τὴν ἀπευκταίαν περίπτωσιν κατὰ τὴν ὁποίαν ἡ διοίκησις Μ\Στ\ καὶ ἐπιγενομένων Σωμάτων ταυτισθεῖ, τότε ἡ Μ\Στ\ θὰ ἀντιμετωπίσει πρόβλημα ἀναγνωρίσεως. Καὶ οὕτω εἰσαγόμεθα εἰς ἕτερον φλέγον καὶ πολύπλοκον ζήτημα. Κατὰ παράδοσιν εἰς κάθε κρατικὴν ἐπικράτειαν δέον νὰ ἀντιστοιχεῖ καὶ μία Τ\διοίκησις – δικαιοδοσία. Αἱ ἀνὰ τὸν Κόσμον Τ\διοικήσεις ἀνταλλάσσουν μεταξύ των, ὅπως εἶναι φυσικόν, διπλωματικὰς σχέσεις. Ἀλληλοαναγνωρίζονται δηλαδή.  Πλῆν ὅμως κατὰ καιροὺς διασπαστικαὶ κινήσεις ἔχουν παρατηρηθεῖ καὶ ἐδῶ ἀκριβῶς ἀναφύεται τὸ ζήτημα: Ἐφόσον δύο Τ\ δυνάμεις εἰς τὴν αὐτὴν ἐπικράτειαν εἶναι Κανονικαί, ποίαν θὰ ἀναγνωρίσει μία ἄλλη ξένη δύναμις; Συνήθως διπλωματικαὶ σχέσεις διατηροῦνται μετὰ τῶν ἀρχαιοτέρων Τ\ δυνάμεων σὲ μίαν έπικράτειαν, χωρὶς ὅμως νὰ παραγνωρίζεται καὶ ἡ τυχὸν Κανονικότης ἄλλων δυνάμεων εἰς τὴν αὐτὴν ἐπικράτειαν. Οὕτω ἐν Ἑλλάδι σήμερον ἔχωμεν δύο κανονικὰς Τ\ Δυνάμεις μὲ τὴν αὐτὴν δικαιοδοσίαν (ἑλληνικὴν ἐπικράτειαν), τὴν Μ\ Στ\ τῆς Ἑλλάδος καὶ τὴν Ἐ\Μ\Στ\τῆς Ἑλλάδος. Ἐν Ἑλλάδι σήμερον ὑπάρχουν ἄλλαι 8-9 «Μ\Στ\», αἱ ὁποῖαι ὅμως, οὔτε ἀναγνωρίζονται ἀπὸ Μ\δυνάμεις τοῦ ἐξωτερικοῦ, οὔτε εἶναι Κανονικαί.

Ἡ Κανονικότης στὸν Τ\εἶναι ἕν ἀκόμη παράδειγμα πολυπλοκότητος. Κανονικαὶ θεωροῦνται γενικῶς αἱ Τ\ δυνάμεις αἱ ὁποῖαι δέχονται καὶ ἐφαρμόζουν ἀπαρεγκλίτως τὰ 25 Ἀρχαία Ὁριοθέσια τοῦ Τ\ (25 Landmarks). Τὰ εἰκοσιπέντε αὐτὰ σημεία καλύπτονται κατὰ κοινὴν ὁμολογίαν ὑπὸ νέφους μυστηρίου. Γενικῶς δεχόμεθα ὅτι τὰ Ἀρχαία Ὁριοθέσια θὰ πρέπει γιὰ νὰ ἀναγνωρίζονται ὡς τέτοια: α΄) νὰ ἰσχύουν ἀπὸ «ἀμνημονεύτων χρόνων» καὶ β΄) νὰ ἀποτελοῦν τόσον σημαντικὴν καὶ ἀπαραίτητον συνθήκην διὰ τὸν Τ\, ὥστε ὁ Τ\ θὰ ἔπαυε νὰ εἶναι Τ\ ἄνευ αὐτῶν. Κατ’αὐτὸν τὸν τρόπον καταλήγωμεν εἰς 5 Ὁριοθέσια:

·         Πίστην εἰς τὸν Θεόν (Μ\Ἀ\τοῦ Σ\)

·         Ὕπαρξιν εἰς τὴν κοινὴν θέαν τῆς Β\τ\Ἱ\Ν\

·         Τέκτονες δύνανται νὰ γίνουν οἰκείᾳ βουλήσει μόνον ἄνδρες, ἐλεύθεροι, χρηστοήθεις καὶ ἐνήλικες

·       Ὁ Τἐκτων ὀφείλει ὑποταγὴν εἰς τὸν Ἀνώτατον Ἄρχοντα καὶ εἰς τὴν ἡγεσίαν τῆς Συντεχνίας - Τάγματος

·         Πίστην εἰς τὴν ἀθανασίαν τῆς ψυχῆς.

Σαφῶς, Σεβ\Διδ\, ἡ πολυπλοκότης τοῦ Τ\ ἐπεκτείνεται καὶ εἰς ἕτερα πεδία ὡς αἱ σχέσεις τοῦ τάγματος ἡμῶν μετὰ τῆς θρησκείας καὶ τῆς πολιτείας, τὰ ἰσχύοντα περὶ τεκτονικῶν δικαιοδοσιῶν, ἡ ταυτόχρονος ὕπαρξις Μ\Στ\ καὶ ὁμοσπονδιῶν Μ\Στ\ (ὡς ἐν Γερμανία), ἡ ὕπαρξις πληθώρας Τυπικῶν ἀνοίγματος καὶ κλεισίματος τῶν ἐργασιῶν ἡμῶν καὶ τῶν μυήσεων, ἡ ταυτόχρονος ὕπαρξις Μ\Στ\ καὶ Μ\Ἀ\, ἡ ὕπαρξις Στ\μεικτῶν ἢ καὶ ἀμειγῶς γυναικείων, ἡ ὕπαρξις ἐρευνητικῶν Στ\, ἡ ὕπαρξις Στ\ἐγχρώμων ἀδ\ (Prince Hall), χριστιανικῶν Μ\Στ\, τεκτονικῶν σωμάτων ὅπως οἱ Shriners ἐν Ἀμερικῇ. Πλῆν τὸ ζητούμενον διὰ τοῦ τεκτ\ τούτου τεμαχίου δὲν εἶναι ἐπ’οὐδενὶ ἡ ἐξάντλησις τοῦ θέματος, τοῦτο εἶναι ἔργον σοβαρᾶς συγγραφῆς καὶ βιβλίων. Σκοπὸς εἶναι νὰ καταδειχθεῖ ἀκριβῶς τὸ πολύπλοκον καὶ μὴ δογματικὸν τοῦ χαρακτῆρος τοῦ Θεσμοῦ μας, ὁ ὁποῖος ἔχωμεν τὴν γνώμην ὅτι ὠφέλησεν τὴν ἀνθρωπότητα ἐν συνόλῳ ὅσον ὀλίγοι ἀντίστοιχοι θεσμοί. Ὁ τέκτων, ἂς συμφωνήσωμεν, οὑδέποτε παύει τὴν ἀναζήτησιν, οὐδέποτε ἱκανοποιεῖται καὶ «οὑδὲν θέτει ὅριον εἰς τὴν ἀναζήτησιν τῆς ἀληθείας». Ἐχθροὶ τοῦ Τέκτονος εἶναι πάντοτε ἡ ἡμιμάθεια, ὁ φανατισμὸς καὶ ἡ τυραννίς.